Temat niewygodny, bolesny i paradoksalnie wielu z nas bardzo bliski. W „Życie mimo wszystko. Rozmowy o samobójstwie” uczymy się jak wielkie znaczenie mogą mieć proste słowa i gesty. Chciałbym aby jak najwięcej osób sięgnęło po książkę Halszki Witkowskiej i Szymona Falacińskiego oraz otworzyło się na dialog o samobójstwie.

Halszka Witkowska została okrzyknięta przez swoich studentów „miłą panią od samobójstw”. W rzeczywistości jej badania przyczyniły się do rozwoju polskiej suicydologii, dziedziny mało popularnej, ale bardzo ważnej. W książce „Życie mimo wszystko. Rozmowy o samobójstwie” specjalistka przybliża nam temat spychany przez wszystkich do strefy milczenia, a przecież każdy z nas w jakiś sposób się z nim zetknął. Dlaczego więc milczymy? Ze strachu? Przed zetknięciem się ze śmiercią (tak „nienaturalną”) czy ze strachu przed głęboką rozmową lub ostracyzmem?

Boimy się rozmawiać o trudnych emocjach, w szczególności dotyczy to doświadczenia straty. Bo jak rozmawiać z osobami, które tkwią głęboko w żałobie? A chyba najwięcej strachu tkwi w nas samych, ponieważ warto się przekonać jak bardzo taka rozmowa, nawet o najprostszych sprawach może pomóc. „Osoby w  żałobie potrzebują od nas opieki, szacunku i ciepła, a nie zachęty, by sobie z tym jak najszybciej poradzić, uporać się ze stratą. Kiedy podejmujemy rozmowę o stracie kogoś bliskiego, jest ona uchyleniem furtki: ludzie zaczynają się otwierać, opowiadać o swoich stratach. Jest w nas potrzeba rozmawiania o bólu, o którym paradoksalnie się nie mówi.”

Jestem niezwykle wdzięczna, że powstają książki takie jak „Życie mimo wszystko…”, ponieważ autorka w sposób wrażliwy, wyrozumiały i jednocześnie poparty dużą wiedzą przybliża aspekty suicydologii, o które nie mamy kogo pytać. Dementuje przy tym fałszywe przekonania, które pokutują w naszym społeczeństwie i od lat przynoszą wiele szkód. Co istotne, nie stara się mówić w sposób oceniający, ale wspierający wszystkich dotkniętych tym problemem. Wielka praca włożona w odpowiednią edukację społeczeństwa oraz realna pomoc w postaci platformy www.zjwr.pl to tylko część pomocy, o której możemy poczytać w tej rozmowie. Autorka daje nam wiele rad dotyczących reagowania na kryzys i możliwości, które ma każdy z nas.

Bardzo ważnym aspektem poruszanym w tej książce jest pierwsza pomoc emocjonalna. Nie bójmy się być przy osobach w kryzysie! Czasem jedna rozmowa może kogoś uratować przed ostatecznym krokiem. Pamiętajmy, żeby nie szukać w sobie przyczyny czyjegoś stanu. Bądźmy wyrozumiali, ponieważ czasu i właśnie wyrozumiałości potrzeba by pomóc komuś przetrwać.

Muszę przyznać, że lektura tej pozycji jest bolesna, ale przynosi w jakimś sensie ukojenie. Autorka nie rozdrapuje ran, nie szuka sensacji, pomimo zderzenia z setkami listów samobójczych przynosi nadzieję. Szczególnie mnie uderzyło to jakie grupy społeczne, a zwłaszcza zawody są najbardziej narażone na zachowania samobójcze. Omawiane są czynniki ryzyka, ale też wpływ mediów na postępowanie danych grup. Autorka przybliża nam kwestie, na które warto zwrócić szczególną uwagę, ponieważ wiele możemy wyłapać na wczesnym etapie i pomóc nakierować cierpiącą osobę na inne tory myślowe.

Jak ważne jest monitorowanie treści przekazywanych za pomocą mediów pokazuje nam wpływ na liczbę samobójstw. „Cała katastrofa polega na tym, że dziennikarze pobieżnie znają efekt Wertera (chociaż bardziej się go boją, niż go rozumieją), ale nie słyszeli o efekcie Papageno. Czyli o odwrotnym zjawisku. Efekt Papageno polega na tym, że jeżeli informujemy odpowiedzialnie o samobójstwie, jeżeli przy okazji mówimy, gdzie można uzyskać pomoc, podkreślamy, że samobójstwo nie jest rozwiązaniem problemu, i pokazujemy przy okazji bohatera pozytywnego, który sobie poradził z kryzysem, to wtedy możem sprawić, że ludzie zaczną szukać pomocy i liczba samobójstw się zmniejszy.”

Podsumowując: książka Halszki Witkowskiej i Szymona Falacińskiego zdecydowanie zasługuje na uwagę i poświęcenie jej większej ilości czasu. Zawiera wiele badań, wskazówek i prostych rozwiązań, ale też daje wgląd w szerszy kontekst związany z samobójstwami. Ponadto autorom udało się to, co stanowi wyzwanie dla osób zajmujących się tą tematyką, zmniejszyli dystans pomiędzy mało popularną dziedziną, a jej odzwierciedleniem w codzienności. Mamy do czynienia z bolesną, przytłaczającą materią, ale opisaną w sposób zachęcający do pogłębiania wiedzy.

Tytuł: „Życie mimo wszystko. Rozmowy o samobójstwie”

Autor: Halszka Witkowska, Szymon Falaciński

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

Ilość stron: 304

Data wydania: 8 września 2022